Czym jest wskaźnik OEE i jaki ma wpływ na optymalizację produkcji?
OEE (Overall Equipment Effectiveness), czyli Całkowita Efektywność Wyposażenia, jest kluczowym wskaźnikiem, stosowanym w zarządzaniu produkcją, do mierzenia efektywności wykorzystania maszyn i urządzeń. Poprzez analizę dostępności, wydajności i jakości, przedsiębiorstwa mogą zidentyfikować obszary do poprawy, zwiększyć efektywność produkcji i minimalizować straty.
OEE czyli uniwersalny wskaźnik każdego przedsiębiorstwa produkcyjnego
Wskaźnik OEE jest szeroko stosowany w każdej firmie produkcyjnej bez względu na branżę. Najbardziej konkurencyjne przedsiębiorstwa na świecie osiągają OEE na poziomie 85%. Średnie OEE wynosi około 60%, a firmy dopiero rozpoczynające monitorowanie OEE często notują początkowe wyniki na poziomie około 40%.
Jednak OEE nie zawsze dostarcza pełnego obrazu efektywności produkcji, zwłaszcza gdy nie wszystkie procesy są zautomatyzowane i kluczową rolę odgrywa wydajność załogi. W takich przypadkach OEE jest uzupełniane przez OLE (Overall Labor Effectiveness), czyli wskaźnik ogólnej efektywności pracy, który mierzy dostępność i wydajność pracowników. Wskaźnik OLE oblicza się w podobny sposób jak OEE, z tą różnicą, że zamiast maksymalnej wydajności i dostępności maszyn, bierze się pod uwagę maksymalną wydajność i dostępność pracowników.
Składniki wskaźnika OEE
OEE jest obliczane na podstawie trzech składników odpowiadających trzem głównym obszarom produkcji. Określenie wskaźnika optymalizacji produkcji polega na wyliczeniu iloczynu dostępności, wydajności i jakości.
Składnik dostępności maszyn produkcyjnych
Dostępność określa procent czasu, w którym maszyna jest dostępna do produkcji w stosunku do planowanego czasu produkcji.
Dostępność = Czas produkcji ⁄ Planowany czas produkcji
Przy czym Czas Produkcji to rzeczywisty czas, kiedy maszyna była w użyciu (Planowany Czas Produkcji skrócony o czas przestojów).
Składnik wydajności produkcji
Wydajność wskazuje, jak szybko produkcja przebiega w stosunku do teoretycznego maksymalnego tempa. Mierzona jest iloczynem liczby wyprodukowanych jednostek w danym czasie (Rzeczywista Produkcja) do liczby jednostek, które mogłyby zostać wyprodukowane w idealnych warunkach, w tym samym czasie (Produkcja Teoretyczna).
Wydajność = Rzeczywista Produkcja ⁄ Produkcja Teoretyczna
Komponent jakości produkcji
Komponent jakości określa odsetek wyprodukowanych jednostek, które spełniają wymagania jakościowe według wzoru:
Jakość = Dobre Produkty ⁄ Całkowita Produkcja
…gdzie Dobre Produkty, to liczba jednostek, które spełniają normy jakościowe, a Całkowita Produkcja to suma wszystkich wyprodukowanych jednostek, włączając te wadliwe.
Tak więc całościowy wzór na wskaźnik ogólnej efektywności wyposażenia wygląda jak poniżej:
Obliczanie wartości wskaźnika OEE
Załóżmy, że maszyna pracuje w planowanym czasie produkcji 480 minut na zmianę. W trakcie zmiany maszyna była w użyciu przez 420 minut (60 minut to czas przestojów), wyprodukowała 400 jednostek, z czego 380 było dobrych (20 wadliwych). Teoretycznie maszyna powinna produkować 1 jednostkę na minutę.
Dostępność: 420/480 = 0.875 (87.5%)
Wydajność: 400/420 = 0.952 (95.2%)
Jakość: 380/400 = 0.95 (95%)>
OEE = 0.875 x 0.952 x 0.95 = 0.790 (79%)
Wskaźnik OEE wynosi 79%, co oznacza, że 79% całkowitego dostępnego czasu produkcyjnego było efektywnie wykorzystane na produkcję dobrych produktów.
Co wpływa na Całkowitą Efektywność Wyposażenia?
Na każdą z trzech składowych wskaźnika OEE wpływ ma szereg zdarzeń, zachodzących w trakcie procesu produkcyjnego. Są to najczęściej opóźnienia wynikające z awarii maszyn i mikroprzestojów, ale też źle zaplanowanych przezbrojeń i konserwacji, błędów ludzkich czy zmian w harmonogramie produkcji.
Podniesienie wskaźnika OEE wymaga zintegrowanego podejścia. Poprzez wdrożenie odpowiednich działań konserwacyjnych, optymalizację procesów produkcyjnych, wzmocnienie kontroli jakości oraz zaangażowanie pracowników w procesy doskonalenia, firma może znacznie zwiększyć efektywność swojego parku maszynowego i ogólną wydajność produkcji.
Oto kilka przykładowych działań:
Regularna konserwacja i prewencja
Wdrażanie TPM (Total Productive Maintenance): Zainicjowanie programów TPM, które angażują operatorów w konserwację prewencyjną, aby zapobiegać awariom.
Harmonogram konserwacji: Regularne przeglądy i konserwacje zaplanowane na podstawie rzeczywistego stanu maszyn, a nie tylko na określone interwały czasowe.
Szybka reakcja na awarie: Skrócenie czasu reakcji na awarie poprzez wdrożenie systemów monitorowania i alertów (na przykład za pomocą systemu MES; takie mechanizmy szybkiego zgłaszania awarii zawiera także Kiosk Warsztatowy Podukcja.NET).
Standaryzacja procedur ustawień i przezbrojeń: Skrócenie czasu przezbrojeń maszyn przez standaryzację procesów i szkolenie pracowników.
Optymalizacja procesów produkcyjnych
Analiza i optymalizacja cykli produkcyjnych: Regularne analizowanie i optymalizowanie cykli produkcyjnych w celu eliminacji zbędnych operacji i zwiększenia efektywności. Do tego celu niezbędna jest ściśle zdefiniowana Technologia, która uwzględnia wszystkie materiały, operacje i czasy normatywne.
Automatyzacja procesów: Wprowadzenie automatyzacji tam, gdzie jest to możliwe, aby zredukować zmienność i zwiększyć prędkość produkcji.
Kształt: Jednym z mechanizmów automatyzacji jest proces tworzenia Wyrobów Podobnych w Produkcja.NET.
Monitorowanie wydajności i kontrola jakości
Systemy monitorowania w czasie rzeczywistym: Wdrożenie systemów MES do monitorowania produkcji w czasie rzeczywistym, co pozwala na szybką identyfikację i reagowanie na problemy.
Raportowanie i analiza danych: Regularne generowanie raportów wydajnościowych i ich analiza w celu identyfikacji obszarów do poprawy.
Kontrole jakości na linii produkcyjnej: Zwiększenie liczby kontroli jakości podczas procesu produkcyjnego, aby wcześnie wykrywać i eliminować wady.
Automatyzacja kontroli jakości: Wdrożenie systemów automatycznej kontroli jakości, takich jak kamery i czujniki, które mogą szybko identyfikować wady.
Szkolenie i zaangażowanie pracowników
Szkolenie pracowników: Regularne szkolenie pracowników na temat standardów jakości i technik wykrywania wad.
Kultura jakości: Promowanie kultury jakości w całej firmie, aby każdy pracownik czuł się odpowiedzialny za jakość wyrobów.
Powiązane metodologie
Wskaźnik OEE jest powiązany z różnymi metodologiami optymalizacji produkcji, z którymi również warto się zapoznać:
- Metodologia 5 Why i diagram Ishikawy: Analiza przyczyn źródłowych problemów i wdrażanie działań korygujących.
- Kaizen: Ciągłe doskonalenie procesów produkcyjnych poprzez małe, ale stałe zmiany w procesach.
- Lean Manufacturing: Szereg zasad ułożonych w celu eliminacji marnotrawstwa i optymalizacji procesów produkcyjnych.